Tôi còn nhớ, vào những năm sáu mươi thế kỉ trước, chào mừng Đại hội văn nghệ toàn quốc, trên trang cuối cùng của tờ Văn nghệ, họa sĩ Nguyễn Bích có chùm tranh vui vẽ các gương mặt văn nghệ sĩ tiêu biểu. Trong đó có hình ảnh họa sĩ Văn Giáo, đầu đội mũ lá, vai đeo cặp vẽ, quần xắn móng lợn, tay nắm đuôi ngựa của bộ đội biên phòng níu lại…

Nguyễn Bích rất hóm, ông nắm đặc điểm làm việc của mỗi nghệ sĩ để thể hiện. Hình ảnh Văn Giáo trong tranh cho thấy ông là người trực họa, đôi chân băm bổ trên khắp nẻo đường đất nước. Lúc ấy đi lên biên giới đâu có như ngày nay, gian khổ vì đường xá, về phương tiện thô sơ, xe cộ quá hiếm hoi. Chỉ đôi chân trần cuốc bộ, thế hệ cha anh trong đó có Văn Giáo đã làm nên những trang nghệ thuật thực sự có sức nặng tình cảm, để bạn bè năm châu phải nể phục.

Hộp bột màu theo chân ông lên Đồng Văn, vượt Mã Pì Lèng, sang Lai Châu, Sơn La... Ông là người đi khỏe, vẽ khỏe, gần như không ngưng nghỉ và không ai có thể có đủ sức khỏe để theo kịp chân ông. Những năm ấy miền núi hoang sơ, miếng ăn đói kém. Vậy mà động lực nào để ông có thể sải bước đến những nơi xa xăm gian khổ nghĩ đến đã thấy rùng mình. Chỉ có tình yêu thiên nhiên đất nước đến tầm say đắm mới làm được như ông. 

Chân dung họa sĩ Văn Giáo

Ông là họa sĩ đầu tiên đi miền núi nhiều nhất và cũng sử dụng duy nhất một chất liệu bột màu. Sau này ông có dự định vẽ 100 tranh về Hồ Chủ tịch để bày khi ông trăm tuổi. Nhưng dự định đó không thành, ông ra đi năm 1996, đến nay vừa tròn 20 năm. Và năm 2016 này cũng là năm kỉ niệm 100 năm sinh của ông.

Có người đánh giá họa sĩ Văn Giáo nổi bật ở đề tài vẽ Bác Hồ. Và thực tế gần cuối đời, ông đã miệt mài theo đuổi đề tài đó. Có thể khi ấy sức khỏe không cho phép ông đi xa. Có khá nhiều tranh về Hồ Chủ tịch ông vẽ theo ảnh, kĩ càng và gắng sức.

Những tranh phong cảnh của ông cũng gây được sự lắng đọng sâu xa trong lòng người xem. Ông sử dụng chất liệu màu bột giỏi như người quen vẽ thủy mặc. Màu bột trông đơn giản thôi, nhưng vẽ độ đậm vừa mắt thì thế nào khi khô tranh cũng bạc. Vẽ bột màu xử lý không giỏi trắng tranh dễ bị vôi. Chỉ người làm nghề mới thấy điều này. Ông vẽ những hàng bạch đàn mà nhìn thấy lá lao xao trong nắng. Phải tinh tế lắm mới làm bức tranh "tĩnh" thành "động"...

Triển lãm mở cửa từ ngày 6/10 đến 14/10/2016.

Những bức tranh được trưng bày trong triển lãm:

Theo Đỗ Đức - Thể thao & Văn hóa