Phóng viên : Thưa ông, ông có vài đánh giá chung về hoạt động của Trung tâm trong quá trình hoạt động đến nay, những thuận lợi khó khăn?

Ông Huỳnh Văn Ngàn : Trung tâm Hỗ trợ sáng tác văn học nghệ thuật trong thời gian qua đã có sự đóng góp to lớn trong việc hỗ trợ sáng tạo ra những tác phẩm của nhiều văn nghệ sỹ, tổ chức nhiều hoạt động nhằm khuyến khích các tài năng sáng tạo cho giới văn nghệ sỹ cả nước. Nhiều trại sáng tác của các Hội chuyên ngành Trung ương và các Hội địa phương được mở, có hàng nghìn văn nghệ sỹ cả nước về Nhà sáng tác để say mê lao động sáng tạo, Nhà Sáng tác là nơi hội tụ, là ngôi nhà chung để văn nghệ sỹ  đến “thai nghén” và cho ra đời nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật, có nhiều tác phẩm đã được xuất bản, dàn dựng, được giải thưởng. Văn nghệ sỹ ví Nhà sáng tác như “bà đỡ” tác phẩm, đây là nơi khuyến khích sự sáng tạo, nơi giao lưu học hỏi nghề nghiệp của văn nghệ sỹ các thế hệ, hâm nóng nhiệt tình sáng tác, nghiền ngẫm, suy tư, trăn trở sâu hơn về đời về nghề, với một không gian rất riêng, một thời gian tĩnh lặng nhất định dành cho những trăn trở, thao thức trên từng trang giấy, từng trang bản thảo.Từ thực tế dự Trại, qua tiếp xúc, ý tưởng mới xuất hiện để hoàn thiện tác phẩm, nhiều tác phẩm ra đời tại Nhà Sáng tác đã mang được hơi thở cuộc sống, nâng cao tính giáo dục tư tưởng, tình cảm, và thẩm mỹ  cho người đọc, bên cạnh đó văn nghệ sỹ có dịp  đi tới nhiều vùng miền của Tổ quốc, thâm nhập thực tế nhất là số văn nghệ sỹ ở các tỉnh vùng núi phía Bắc, Tây nguyên, Đông Nam Bộ đang còn khó khăn không thể tự túc kinh phí khi đi sáng tác nếu không có các Nhà Sáng tác thuộc Trung tâm.

- Đảng, Nhà nước đã có nhiều chủ trương, Nghị quyết, chính sách nhất quán xuyên suốt quan tâm tạo điều kiện thuận lợi cho văn nghệ sỹ thời gian hoạt động sáng tác. Và gần đây là Nghị quyết 23/NQ-TW ngày 16 tháng 6 năm 2008 của Bộ Chính trị về tiếp tục xây dựng và phát triển nền văn hóa nghệ thuật trong tình hình mới.

- Trung tâm Hỗ trợ sáng tác văn học nghệ thuật đã được lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quan tâm giúp đỡ nên cơ sở vật chất của Trung tâm và các Nhà Sáng tác từng bước đã được nâng cấp, mở rộng về quy mô, tăng thêm công năng và số lượng phân bổ khắp các vùng, miền trong cả nước đáp ứng yêu cầu để phục vụ văn nghệ sỹ đến nghiên cứu, sáng tác.

- Đội ngũ cán bộ viên chức toàn Trung tâm phục vụ tận tình, tạo mọi điều kiện tốt nhất để tập trung phục vụ công việc nghiên cứu, sáng tác.

- Mối quan hệ trong việc tổ chức hoạt động sáng tác với các Hội chuyên ngành Trung ương và các Hội địa phương được duy trì, phát triển.

Một số khó khăn: Một số Hội còn dễ dãi, chưa làm tốt công tác lựa chọn hội viên, chưa đề cao trách nhiệm của Hội viên chấp hành nội quy của Nhà Sáng tác. Một số trường hợp văn nghệ sỹ quá tự do, thiếu tôn trọng cán bộ, viên chức và cơ quan sở tại, nêu ra những yêu cầu thái quá không thể đáp ứng, gây ảnh hưởng chung cho hoạt động hỗ trợ, làm sai lệch mục đích của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong việc hỗ trợ sáng tác đối với văn nghệ sĩ.

Trung tâm Hỗ trợ sáng tác văn học nghệ thuật còn thiếu chủ động đề xuất và thực hiện chủ trương, nhiệm vụ Bộ giao trong việc hỗ trợ kinh phí cho các tác phẩm, đề tài văn học nghệ thuật có giá trị; tác phẩm, công trình văn học nghệ thuật  về đề tài dân tộc thiểu số, miền núi, hải đảo; chưa ưu tiên đầu tư chiều sâu cho những văn nghệ sỹ có những công trình, tác phẩm đặc biệt, tác phẩm tiêu biểu về đề tài chiến tranh cách mạng và trong sự nghiệp đổi mới của đất nước, cũng như duy trì thời gian sáng tác của văn nghệ sỹ mỗi trại là mười lăm ngày với mười lăm người đã quá lâu, chậm sửa đổi.

Hệ thống Nhà Sáng  tác mở rộng cả ba miền Bắc, Trung, Nam nên cũng có những khó khăn nhất định trong việc điều hành; đời sống cán bộ, viên chức đang công tác tại các Nhà Sáng tác còn rất nhiều khó khăn.

 Mặc dù đã được Bộ quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất nhưng những phương tiện làm việc cho từng loại hình nghệ thuật để văn nghệ sỹ có điều kiện sáng tác còn thiếu thốn, chưa chú ý về điều kiện vui chơi cho văn nghệ sỹ khi đến sáng tác tại các Nhà Sáng tác.

 Kinh phí hỗ trợ, định mức ăn hàng ngày của văn nghệ sỹ rất thấp, duy trì quá lâu, trong lúc vật giá leo thang hàng ngày cho nên có nhiều Hội và văn nghệ sỹ phải đóng góp  thêm  mức ăn hàng ngày khi đó mới đảm bảo sức khỏe cho văn nghệ sỹ.

Phóng viên : Việc phân bổ kế hoạch hỗ trợ sáng tác, chương trình phối hợp với các Hội Văn học-nghệ thuật, địa điểm tổ chức trại sáng tác, thực sự đã là tạo được chất “kích hoạt” cho văn nghệ sĩ lao động sáng tạo?

Ông Huỳnh Văn Ngàn : Việc phân bổ kế hoạch tổ chức mở Trại sáng tác với các Hội Văn học nghệ thuật  chuyên ngành Trung ương  và địa phương được duy trì thường xuyên, việc bố trí Trại được chú trọng về chất lượng, có chiều sâu, không chạy theo số lượng Trại, khách quan trong việc bố trí Trại sáng tác  đối với các Hội văn học nghệ thuật trong cả nước, đủ các loại hình văn học nghệ thuật: Văn học Miền núi, Nhiếp ảnh, Mỹ thuật, Hội họa, Điêu khắc, Múa và Kiến trúc. Chúng tôi bố trí phân bổ Trại sáng tác Miền Bắc  vào các Nhà Sáng tác ở Miền Nam và ngược lại để văn nghệ sỹ có điều kiện thâm nhập thực tế, tìm hiểu từng vùng văn hóa của mỗi vùng, tỉnh khác nhau, văn nghệ sỹ vùng núi về đồng bằng và ngược lại. Đây thực sự là động lực tạo thêm xúc tác để văn nghệ sỹ hăng say trong sáng tạo, giao lưu học hỏi thêm với đồng nghiệp ở các vùng miền.

Trung tâm Hỗ trợ sáng tác văn học nghệ thuật đã phối hợp tốt với các Hội Văn học nghệ thuật để bố trí, lựa chọn những văn nghệ sỹ có đề tài, đề cương tốt để đi sáng tác tại các Nhà Sáng tác, đồng thời các Hội có sự luân phiên số văn nghệ sỹ có điều kiện đi thâm nhập thực tế, trao đổi kinh nghiệm, tiếp xúc với các vùng miền khác nhau để nảy sinh ý tưởng cảm xúc mới để hoàn thiện tác phẩm của mình.

Phóng viên : Trung tâm đã phối kết hợp với các đơn vị liên quan, hội văn học nghệ thuật địa phương làm tốt “công tác nhân sự” tham gia dự trại?

Ông Huỳnh Văn Ngàn : Phối hợp với Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật Việt Nam, các Hội chuyên ngành Trung ương, các Hội địa phương, Văn nghệ sĩ lực lượng vũ trang, Văn nghệ sĩ các Nhà hát Trung ương, để làm tốt công tác bố trí, sắp xếp, tổ chức văn nghệ sỹ tham gia trại sáng tác trong mỗi năm.

- Phối hợp với các Hội Văn học nghệ thuật chuyên ngành Trung ương và địa phương tổ chức Hội thảo giao lưu để nắm bắt những nhu cầu sáng tác của các Hội và từng văn nghệ sĩ từ đó có hướng tập trung đầu tư cho một số ngành nghệ thuật quan trọng.

- Đầu tư, tài trợ có chọn lọc để hỗ trợ, xuất bản tác phẩm văn học nghệ thuật của các văn nghệ sĩ viết về đề tài cách mạng, đề tài dân tộc miền núi và biển đảo.

- Đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho chủ trương thành lập Tạp chí "Sáng tác mới" để thông tin phổ biến những tác phẩm, công trình của văn nghệ sĩ sáng tác tại các Nhà Sáng tác.

Phóng viên: Hiệu quả từ việc tổ chức các trại sáng tác? Cả về số lượng tác phẩm, tác giả, mạng đề tài yêu cầu đặt ra? (Nông thôn, thành thị, hải đảo...)

Ông Huỳnh Văn Ngàn: Mặc dù còn có khó khăn nhưng Trung tâm và các Nhà Sáng tác đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, tích cực chủ động làm tốt công tác tham mưu cho Bộ, đồng thời chủ động phối hợp với các Hội Văn học nghệ thuật ở Trung ương và các Hội địa phương thực hiện có kết quả kế hoạch tổ chức các Trại sáng tác  để văn nghệ sỹ đến nghiên cứu, sáng tạo tác phẩm tại các Nhà Sáng tác.

Theo thống kê và báo cáo chưa đầy đủ của các Hội Văn học nghệ thuật, 05 năm qua số văn nghệ sỹ đã đến sáng tác tại các Nhà Sáng tác 5.654 và cho ra đời 19.783 tác phẩm với đủ các loại  hình nghệ thuật như Văn học, Âm nhạc, Mỹ thuật, Điện ảnh, Sân khấu, Nhiếp ảnh, Múa, Văn học dân gian, Văn học dân tộc thiểu số, Kiến trúc của các văn nghệ sỹ sáng tạo tại các Nhà Sáng tác đã được xuất bản là rất lớn. Đặc biệt, trong số những tác phẩm sáng tác tại đây, nhiều tác giả đã gửi tác phẩm tham gia một số cuộc thi ở Trung ương và địa phương. Thống kê sơ bộ trong 5 năm, hơn 120 tác phẩm đã đạt giải thưởng ở Trung ương và địa phương. Đây là con số nói lên hiệu quả rất lớn cho việc hỗ trợ của Trung tâm Hỗ trợ sáng tác đối với hoạt động sáng tạo của văn nghệ sỹ trong cả nước.

Phóng viên: Trong thời gian tới trung tâm, chính sách của trên... có những bước đi tích cực nào để tạo điều kiện cho văn nghệ sĩ sáng tạo?

Ông Huỳnh Văn Ngàn: Để công tác tổ chức Trại sáng tác đạt kết quả cao hơn, mang ý nghĩa thiết thực và phù hợp với đời sống hiện thực hôm nay, Trung tâm Hỗ trợ sáng tác văn học nghệ thuật đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng trong công tác tổ chức mở Trại sáng tác văn học nghệ thuật.

- Đầu tư hoàn thiện cơ sở vật chất hiện có, trang bị các phương tiện, công cụ làm việc cho văn nghệ sỹ đến sáng tác đủ các loại hình nghệ thuật, khu vui chơi, văn hóa, thể thao.

- Tăng mức hỗ trợ tiền ăn hàng ngày tại các Nhà Sáng tác cho văn nghệ sỹ.

- Đổi mới phương thức mở Trại sáng tác, tùy đặc thù của từng loại hình nghệ thuật để giảm ngày sáng tác hoặc tăng ngày sáng tác của từng Trại sáng tác. Đầu tư thời gian cho từng văn nghệ sỹ, nhóm nghệ sỹ có thời gian để hoàn thiện tác phẩm.

- Lựa chọn những tác phẩm tiêu biểu đã sáng tác tại các Nhà Sáng tác về đề tài Miền núi, hải đảo, chiến tranh cách mạng, để tài trợ cho văn nghệ sỹ in ấn và xuất bản tác phẩm.

- Các Hội văn học nghệ thuật bố trí văn nghệ sỹ có đề cương, đề tài, đủ sức khỏe, tập trung các văn nghệ sỹ trẻ có tài năng, nhiệt huyết đi Trại sáng tác,  coi trọng việc nghiệm thu sản phẩm, công trình tổng hợp đánh giá chất lượng các tác phẩm tiêu biểu cho từng đợt sáng tác.

- Kết hợp với Nhà Sáng tác, tổ chức giao lưu, tham quan thực tế tại địa phương. Trao đổi kinh nghiệm giữa các thế hệ để nâng cao kỹ năng nghề nghiệp và khích lệ sức sáng tạo của văn nghệ sĩ.

Phóng viên: Xin cám ơn ông.

Nguồn : Báo Quân đội nhân dân số 1084