Tôi không dám khoác thêm bộ cánh mới, mà chỉ muốn tìm cho nó một mỹ từ gần gũi: Khởi thủy là mùa Xuân - có vẻ dễ chấp nhận?

Trong những tính từ chỉ màu sắc được ghép với các mùa như Hạ trắng (Trịnh Công Sơn), Thu vàng (Levitan),… thì Xuân hồng (Xuân Diệu) theo tôi hoàn hảo nhất. Màu hồng là màu nền của phận hoa đào mong manh. Má hồng. Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen (Nguyễn Du). Nhà mỹ học L. Kant cũng từng triết luận: “Cái đẹp không nằm trên đôi má hồng thiếu nữ mà trong đôi mắt của kẻ si tình”. Mỗi người đàn ông sẽ chiêm cảm mùa xuân theo cách riêng của riêng mình, và họ sẽ tìm được người phụ nữ dẫu không là đại diện của nhan sắc”. Và như vậy, Xuân có thể ví với phụ nữ. Đất trời không thể không có mùa Xuân, cũng như không thể thiếu vắng phụ nữ.

Xuân - mùa lễ hội. Từ rất xưa nữ sĩ Hồ Xuân Hương đã miêu tả hội đu tiên mà cho tới nay là loài thi sĩ không khỏi run tay khai bút đầu năm. Hiểu thô, chữ “tiên” xuất phát từ cụm từ “sướng như tiên”: “trai đu gối hạc khom khom cật, gái uốn lưng cong ngửa ngửa lòng”. Nỗi sướng ấy được cánh tiên đưa hai nửa cuộc đời vút lên mây xanh. Lễ hội đu tiên diễn ra nhiều nơi vào những ngày mùng năm mới. Hiếm tay nhiếp ảnh nghệ thuật chuyên nghiệp nào bỏ qua cơ hội “rình” và chộp lấy những thế độc của đôi uyên ương chao lộn giữa bầu trời như bướm xuân say mật.

Xuân - mùa tình. Chút se lạnh còn lại của mùa đông, một chút nắng tàn sót dưới lá thu… Chút lạnh và nắng không rõ rệt và vừa phải ấy khiến người ta rạo rực bâng khuâng, khiến người ta nhung nhớ cái trời ơi đất hỡi. Rồi trai gái hẹn hò. Không cần phải thống kê, mùa xuân bao giờ đám cưới cũng được tổ chức dồn dập nhất các mùa trong năm. Trước tết và ra giêng là thời điểm thầy xem số đón nam thanh nữ tú nhiều nhất. Chọn lấy ngày đẹp trong Kinh dịch để ra mắt, thế là họ nhập thành một.

Xuân - mùa sinh sôi. Nếu để chọn lựa, hẳn cặp vợ chồng nào cũng muốn có một đứa trẻ chào đời trong vòng tay êm ái của nàng xuân. Sinh mệnh non mởn như lộc biếc ngơ ngẩn giữa thênh thang xanh mát. Trái đất ngày càng già nua, khí hậu trở nết thất thường song lớp lớp chồi non vẫn bất chấp sương giá đội cả cơn đau trình diện thêm những minh chứng về sự sống vĩnh hằng. Vậy khi xuân đương độ liệu có tin buồn? Dĩ nhiên có. Mùa xuân chẳng ai muốn nghe chuyện buồn. Nhưng sự thật không hiếm phụ nữ tắm đêm ba mươi, dội nước lên những chồi lửa. Trong niềm cảm xúc ngập lối, một thi sĩ vẫn thầm lặng đưa hình tượng nghẹn lòng ấy vào thơ... Bản thân tôi cũng đang cố giấu nỗi ưu tư mà xem ra chẳng dễ. Chuyện từ vườn mai của người bạn vong niên hàng xóm, sáng nào cũng nhấp trà tri luận. Rồi bỗng một ngày ông biến khỏi trần gian. Không còn mỗi sớm con người dong dỏng ấy cầm chỗi quét sạch từng chiếc lá mai về cội nữa. Những năm trước mai được trảy lá đúng hạn, cứ đúng ngày đầu năm là bung nụ, nay thì lá vàng không buồn rụng, hoa nở rời rạc lúc xuân còn xa ngái.

Xuân - mùa hoa. Không phải bài thơ của Y Phương: Mùa hoa. Mùa đàn bà. Mặt đỏ phừng. Thừa sức vác ông chồng. Chạy phăm phăm lên núi. Mùa hoa. Mùa đàn ông. Mệt như chiếc áo rũ. Vừa vịn vừa đi vừa ngái ngủ. Hoa ở đây cũng không mang nghĩa bóng, biểu trưng cho nguồn sống: nhũ hoa. Mà là hoa của cây cỏ đất trời. Giá rét của mùa đông khiến con người yếu ớt trước tự nhiên. Hoa nở là sự dung chứa thông điệp, rằng trái đất đã nhớ lại sứ mệnh duy trì sự sống muôn loài, rằng giá rét sẽ xếp lại để vạn vật sinh sôi. Hoa mọc tin vui, mọc niềm hy vọng từ sâu thẳm lòng đất u tối. Chẳng thế mà nhà văn Hoàng Phủ chợt hiểu: “Hoa là trí nhớ của đất”.

Bắt đầu từ một lễ hội - nguyên cớ của hẹn hò, trai gái tìm đến nhau theo bản năng và được duyên trời tác hợp. Mùa tình bắt đầu sau đêm tân hôn. Những sinh mệnh nẩy mầm. Khai nụ, đơm hoa. Lại tiếp tục một vòng quay là khởi nguyên cho điềm lành của tạo hóa. Một bộ phim đẫm chất Thiền, kẻ sáng tạo khó thể cưỡng lại ấy là Xuân - Hạ - Thu - Đông. Rồi lại Xuân... Mùa xuân như là nốt khóa của vòng luân hồi vũ trụ, cũng là điểm mở ra con đường mới cho bất kỳ ai muốn chinh phục. Nếu các mùa đều được vo thành hạt đều nhau, xâu thành chuỗi tràng hạt thì vị sư nào đó khi mắt nhắm định tâm lần tràng hạt, sẽ nhận ra “hạt xuân”... Bởi hạt xuân là hạt cơ bản mang nữ tính song hành với bản chất luân hồi của phàm nhân muôn thuở.

Nhụy Nguyên
(SH276/2-12)